مزاج شناسی یا طبع شناسی یکی از مفاهیم بنیادین در طب سنتی است که به مطالعه و تشخیص ویژگی های جسمی و روحی افراد بر اساس ترکیب چهار عنصر اصلی: آتش، آب، هوا و خاک می پردازد. این علم با تقسیم بندی افراد به چهار مزاج اصلی، دموی (گرم و تر)، بلغمی (سرد و تر)، صفراوی (گرم و خشک) و سوداوی (سرد و خشک)، سعی در تبیین تأثیر این ترکیبات بر رفتار، سلامت و تمایلات فرد دارد.
تست مزاج شناسی هر فرد می تواند در تعیین رژیم غذایی مناسب، سبک زندگی بهینه و حتی پیشگیری از برخی بیماری ها مؤثر باشد. به عنوان مثال، افرادی با مزاج شناسی سنتی گرم و خشک نیاز به مصرف غذاهای سرد و تر دارند تا تعادل بدن حفظ شود. همچنین، آگاهی از مزاج شناسی بدن می تواند به درک بهتر واکنش های عاطفی و رفتاری فرد کمک کند.
روش های مختلفی برای مزاج شناسی سرد و گرم وجود دارد که شامل بررسی ویژگی های جسمی مانند رنگ پوست، نوع مو، وضعیت خواب و بیداری و حتی تمایلات غذایی است. در این مقاله به این سوال پاسخ می دهیم که طب سنتی و مزاج شناسی چیست؟ آیا مزاج شناسی علمی است؟ همچنین انواع روش های شناخت طبع و مزاج شناسی را بررسی می کنیم.
بسیاری از افراد می پرسند «علم مزاج شناسی چیست؟» در پاسخ باید بگوییم که علم مزاج شناسی علمی است که با توجه به ویژگی های ظاهری و اخلاقی فرد، میزان ترکیب بدن او از چهار عنصر خاک (سرد و خشک)، آب (سرد و تر)، هوا (گرم و مرطوب) و آتش (گرم و خشک) را مشخص می سازد. بر اساس طب سنتی و مزاج شناسی، افرادی که عنصر آتش در بدن آنها غلبه کند، دارای طبع گرم و خشک، افرادی که عنصر هوا در آنها غلبه کند دارای طبع گرم و تر، افرادی که عنصر خاک در آنها غلبه کند دارای طبع سرد و خشک و افرادی که عنصر آب در آنها غلبه کند، دارای طبع سرد و تر هستند. مزاج شناسی به انگلیسی Humorism یا temperament Typology نامیده می شود.
علاوه بر این، هر عضو از بدن نیز دارای مراج خاصی است و ممکن است در بیماری ها از مزاج اصلی خود خارج شود. برای مثال، مزاج کبد گرم و تر است و اگر به سمت خشکی میل کند، ممکن است فرد به سیروز کبدی گرم دچار شود.
هر کدام از این مزاجها دارای ویژگی های خاصی هستند که در ادامه آنها را بررسی می کنیم
انواع مزاج در طب سنتی شامل موارد زیر هستند:
مزاج سرد و خشک (سوداوی): این افراد بدنی سرد و خشک دارند. پوست آن ها تیره و خشک و گاهی کاملا سفید است. از نظر رفتاری، دقیق، منظم و کمال گرا بوده و احتمال ابتلا به افسردگی در آنها زیاد است. فیلسوفان، دانشمندان و افراد متفکر بیشتر از این قشر هستند. این افراد بدن خشک و لاغری دارند و به سختی چاق می شوند. همچنین احتمال واریس و گرفتگی عروق در آنها بیشتر است.
در صورتی که از مزاج خود اطلاع ندارید، با کلیک روی دکمه زیر به صورت رایگان مزاج خود را تعیین کنید.
مزاج شناسی طب اسلامی و سنتی دارای مزایای زیر است:
در ادامه جدول مزاج شناسی بقراط را می بینید. با استفاده از جدول کلیدی مزاج شناسی، می توانید ویژگی های هر مزاج را متوجه شوید.
در قسمت قبلی، جدول مزاج شناسی را ارائه دادیم. در ادامه می توانید جدول مصلحات غذایی را ببینید. مصلحات غذایی در مزاج شناسی جامع، غذاهایی هستند که طبع غذای دیگر را اصلاح می کنند تا ضرر کمتری به بدن فردی که مزاج یکسان با آن غذا را دارد، برساند.
لازم به ذکر است که جدول کلیدی مزاج شناسی و مصلحات غذایی یک کتاب کامل است که با سرچ عبارت «جدول کلیدی مزاج شناسی و مصلحات غذایی pdf» می توانید آن را پیدا کنید.
| غذاهای گرم و تر | مصلح مزاج دموی |
|---|---|
| شیر گوسفند تازه | عسل، گلاب |
| کره | عسل، شکر سرخ، ادویه قابضه |
| ماست چکیده | مغز گردو، آویشن، عسل، نعناع خشک، سبزی‌های معطر |
| انواع ترب | نمک، عسل، زیره خیسانده در سرکه |
| سیب‌زمینی ترشی | دارچین، عسل، سکنجبین، سرکه و خردل، میخک |
| شلغم | فلفل، زیره، گلنگبین، سکنجبین، شکر سرخ، خردل، سرکه |
| هویج | انیسون، ادویه گرم |
| اقسام توت | سکنجبین ترش، گوارش کمونی (زیره‌ای) |
| خاکشیر | کتیرا، عسل |
| خربزه، طالبی، گرمک | آب انار ترش، سرکه |
| گندم | سرکه کهنه، شیرینی‌های طبیعی |
| اقسام لوبیا | دارچین، زنجبیل، خردل، زیره، نمک، روغن زیتون، آویشن، فلفل، پختن با گوشت حیوان جوان |
| انجیر تازه | سکنجبین، شربت ریواس، شربت بالنگ |
| انجیر خشک | گردو، آویشن، انیسون، بادام |
| انگور | تخم کرفس، غذاهای ترش، سکنجبین |
| خرما | آب انار، بادام، سکنجبین، خشخاش، گلاب، سرکه، کاهو |
| زردآلوی رسیده | عسل، انیسون، زنیان، مصطکی، زیره، روغن زیتون |
| سیب | دارچین، گلنگبین، غذاهای لطیف |
| قیسی | عسل، انیسون، زنیان، مصطکی، زیره |
| گلابی شیرین | عسل، دارچین، هل، رازیانه، مربای زنجبیل، کندر، زیره |
| گیلاس | مسهل هل و ملین‌ها |
| موز | نمک، مربای زنجبیل، عسل، سکنجبین بزوری معتدل |
| مویز | سکنجبین، خشخاش، عناب، آب میوه‌های ترش |
| غذای گرم و خشک | مصلح مزاج صفراوی |
|---|---|
| پنیر کهنه | مغز گردو، آویشن، عسل، نعناع خشک، سبزی‌های معطر |
| پیاز | شستن با آب و نمک، سرکه، آب انار، کاسنی |
| چغندر | خردل، آبغوره، پختن با عدس، شربت بالنگ، سرکه |
| سیر | پختن در آب و نمک، روغن بادام، کره، گشنیز، سکنجبین، انار ترش |
| کلم قمری | آویشن، پونه، انیسون، دارچین |
| موسیر | پختن در آب و نمک، روغن بادام، کره، سکنجبین |
| تخم ریحان | مرزنجوش |
| فرنجمشک | بنفشه، سکنجبین |
| بادمجان | پختن با گوشت بره، روغن گاوی تازه، سرکه، زیره، گلپر، انار و دانه انار |
| فلفل سبز | صمغ عربی، صندل، گلاب |
| برگ چغندر | خردل، آبغوره، پختن با عدس، شربت بالنگ |
| پونه | آرد بلوط، رب مورد، سرکه |
| پیازچه | شستن با آب و نمک، سرکه، آب انار، کاسنی |
| ترخون | عسل، کرفس |
| تره | گشنیز، کاسنی تازه |
| تره تیزک (شاهی) | کاسنی، خرفه، سرکه |
| جعفری | سویق، بادرنجبویه، ترشی‌های طبیعی، کاسنی |
| رازیانه | صندل، سکنجبین |
| ریحان | نیلوفر |
| سی سنبر (سرسم) | کتیرا |
| شاهتره | کاسنی، هلیله زرد |
| شبدر | کاسنی |
| شنبلیله | سکنجبین، انیسون، کاسنی، برگ اسفناج، برگ خرفه |
| شوید (شبت) | آبلیمو، آبغوره، ترشی‌های طبیعی، سکنجبین |
| غذاهای سرد و تر | مصلح مزاج بلغمی |
|---|---|
| بارهنگ | عسل، مصطکی |
| تمشک | عسل |
| شاه‌توت | عسل، آب انار، انار، اطریفل صغیر |
| ترشک | شربت‌ها، رازیانه، شکر سرخ |
| ریواس | شربت عود، انیسون، عسل |
| گشنیز | سکنجبین، زرده تخم‌مرغ با فلفل و نمک، آب مرغ، دارچین |
| آلبالو | عسل |
| انار ترش | عسل |
| بالنگ | عسل، بنفشه، شربت انجیر |
| تمر هندی | کتیرا، خشخاش، عناب |
| زرشک | میخک، شکر سرخ |
| زغال‌اخته | عسل، گلنگبین |
| سنجد | عسل، شکر سرخ |
| لیموعمانی | عسل، گلنگبین |
| نارنج | عسل، گلنگبین |
| غذاهای سرد و خشک | مصلح مزاج سوداوی |
|---|---|
| قارا (قره‌قروت) | انواع فلفل، زیره، سیاه‌دانه |
| کشک | گلنگبین، سیر، نعناع خشک، پونه کوهی |
| ارزن | عسل |
| باقلا خشک | عسل، پوست کندن، پونه، مرزه، فلفل، آویشن |
| برنج | خیساندن در آب و نمک، زعفران، زیره سیاه، شوید |
| جو | رازیانه، شیرینی‌های طبیعی، انیسون |
| عدس | مرزه، روغن بادام، سرکه، گلپر |
| ماش | خشخاش، زیره، شوید، سکنجبین |
| شاه‌توت | عسل، آب انار، انار، اطریفل صغیر |
| تمر هندی | کتیرا، خشخاش، عناب |
| زرشک | میخک، شکر سرخ |
| زغال‌اخته | عسل، گلنگبین |
| سنجد | عسل، شکر سرخ |
| لیموعمانی | عسل، گلنگبین |
| نارنج | عسل، گلنگبین |
در ادامه به معرفی روش های تشخیص مزاج از طریق اندام های مختلف می پردازیم:
مزاج شناسی از روی قد و وزن کامل نیست، هنگام مزاج شناسی زنان و مردان لازم است مزاج شناسی از روی چهره نیز در نظر گرفته شود.
مزاج شناسی از روی صورت مهمترین بخش مزاج شناسی و طب سنتی است. در این روش، از روی رنگ پوست، شکل دهان، بینی و چشم و همچنین تناسب آنها با هم، مزاج فرد تشخیص داده می شود. با این حال، در مزاج شناسی از روی ظاهر صورت موارد دیگری مانند قد، وزن، چاقی، فرم اندام و خلقیات را نیز برای تشخیص قطعی در نظر می گیرد.
مزاج شناسی از روی کف دست در طب سنتی و مزاج شناسی اسلامی برای تکمیل مزاج شناسی و طبع بدن استفاده می شود. برای مثال، شکل خاص انگشتان، رنگ پوست کف دست، خشکی پوست و مواردی از این قبیل می توانند به مزاج شناسی شخصیت و بدن کمک کنند.
مزاج شناسی از روی لب بخشی از شناخت انواع مزاج ها به حساب می آید. برای مثال، افراد سوداوی مزاج، معمولا لب های باریک و افراد بلغمی مزاج لب های بزرگتر و خوش فرم تری دارند. البته این ویژگی ها قطعی نیست و لازم است با بقیه موارد در نظر گرفته شود.
مزاج شناسی از روی چشم هم بخشی از مزاج شناسی سنتی محسوب می شود. برای مثال، افراد سرد و تر، معمولا دارای چشمان درشت و زیبایی هستند، اما افراد سوداوی مزاج، معمولا چشمان ریزتری دارند. چشم افرادی با طبع گرم و خشک هم می تواند درشت باشد. البته غیر از مزاج شناسی از روی چشم، علوم دیگری نیز وجود دارد که بیماری های فرد را از روی عنبیه تشخیص می دهد. این علوم به عنوان مکمل علم طب سنتی عمل می کنند.
یکی از فواید مزاج شناسی این است که به متخصص اجازه می دهد، با بررسی زبان بیمار، اطلاعات خاصی را به دست بیاورد. با این حال، مزاج شناسی روی زبان به شکل مستقل انجام نمی شود، بلکه تنها با بررسی زبان، متخصص می تواند برخی از بیماری ها فرد را تشخیص دهد. مزاج شناسی رنگ ها به متخصص طب سنتی اجازه می دهد تا بررسی رنگ زبان، مشکل احتمالی را حدس بزند. ترکیب این روش با مزاج شناسی رنگ پوست، مزاج شناسی کف پا، مزاج شناسی کف دست و… می تواند به تشخیص نهایی منجر گردد.
تاکید می کنیم که برای تشخیص مزاج خود حتما از متخصصان طب سنتی کمک بگیرید و حتما تست بدهید. روش هایی که در بالا به آن ها اشاره شد به تنهایی قادر به تشخیص نوع مزاج شما نیستند.
مزاج شناسی بخشی از طب سنتی است که بر پایه مشاهده و تجربه و مفاهیم فلسفی بنا شده است. اگرچه هنوز به طور کامل در پزشکی مدرن تأیید نشده، اما گاهی، برای حفظ تعادل بدن و بهبود سبک زندگی مفید است. همچنین لازم به ذکر است بسیاری از مفاهیم مربوط به مزاج شناسی و به طور کلی، طب سنتی، در مقالات علمی ثابت شده و در مجلات معتبر به چاپ رسیده است. برخی از مفاهیم مربوط به طب سنتی نیز با میزان فعالیت اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک قابل توجیه است.
بقراط، بنیان گذار طب یونانی، کسی است که مزاج ها را به چهار دسته (دموی، بلغمی، صفراوی و سوداوی) تقسیم کرد. او معتقد بود تعادل این مزاج ها عامل سلامت بدن و برهم خوردن آن ها عامل بیماری است.
مزاج زنان به دلیل ویژگی های خاص جسمی و هورمونی، غالباً به سمت سردی و تری تمایل دارد. شناخت مزاج آن ها می تواند در تنظیم تغذیه، سلامت باروری و درمان مشکلات زنان مؤثر باشد. مزاج شناسی اعضای مختلف بدن زنان، مشکلات احتمالی عضو را مشخص می سازد. برای مثال مزاج شناسی رحم، به حل مشکلات قاعدگی و ناباروری کمک زیادی می کند.
بی خوابی یکی از مشکلات شایع در زندگی امروزی است که بسیاری از افراد را درگیر کرده است. عدم خواب کافی می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روحی داشته باشد. اما چگونه می‌توان بی خوابی را درمان کرد؟ یکی از روش‌های موثر و طبیعی برای درمان بی خوابی استفاده
سیگار کشیدن، یکی از مهم ترین عوامل خطر برای سلامت انسان است و تأثیرات مخربی بر جسم و روان دارد. در مقابل، ترک سیگار می تواند آغازگر مسیری به سوی زندگی بهتر و سالم تر باشد. بسیاری از افراد سیگاری با سوالات متعددی درباره ترک سیگار روبرو هستند. برای مثال،
مزاج شناسی یا طبع شناسی یکی از مفاهیم بنیادین در طب سنتی است که به مطالعه و تشخیص ویژگی های جسمی و روحی افراد بر اساس ترکیب چهار عنصر اصلی: آتش، آب، هوا و خاک می پردازد. این علم با تقسیم بندی افراد به چهار مزاج اصلی، دموی (گرم و
از آنجایی که متخصصین ما دائما در حال تحقیقات می باشند با ثبت نام در خبرنامه می توانید همواره از جدید ترین راهکار های بهبود سلامتی خود مطلع شوید!
دمشاد، برند برتر تولیدکننده دستگاه بخور شخصی و همراه و اسانس های گیاهی طبیعی، با هدف بهبود سلامت خانواده است.”دم سالم، خانواده شاد با دمشاد” شعار ما است.
دسترسی سریع
ارتباط با ما
تمامی حقوق متعلق به سایت دمشاد می باشد.
